Με τον όρο οστεοπορωτικά κατάγματα εννοούμε το σπάσιμο οστού σε ασθενείς που πάσχουν από οστεοπόρωση. Τα οστά των ανθρώπων αυτών είναι πιο εύθραυστα με αποτέλεσμα μία απότομη κίνηση ή ένα απλό χτύπημα να οδηγήσει σε κάταγμα. Τα οστεοπορωτικά κατάγματα σε ηλικιωμένους αφορούν κυρίως την περιοχή της σπονδυλικής στήλης, του ισχίου και του καρπού.
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα σε ηλικιωμένους μπορούν να προληφθούν;
Η οστεοπόρωση είναι μια σοβαρή πάθηση που αφορά ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων. Όσοι πάσχουν ακολουθώντας τις οδηγίες του γιατρού μπορούν να προλάβουν τα οστεοπορωτικά κατάγματα. Για παράδειγμα να λαμβάνουν βιταμίνη D και ασβέστιο, να διακόψουν ή έστω να ελαττώσουν το κάπνισμα, να περιορίσουν την κατανάλωση αλκοόλ και φυσικά να μην αμελούν την επίσκεψη στον ορθοπαιδικό σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Οστεοπορωτικά κατάγματα ισχίου
Το πιο συνηθισμένο κάταγμα σε απόλυτους αριθμούς είναι το κάταγμα ισχίου ή για την ακρίβεια το διατροχαντήριο κάταγμα του μηριαίου. Αυτό συμβαίνει αποκλειστικά στους ηλικιωμένους και αντιμετωπίζεται με ήλωση (το διατροχαντήριο). Ακόμη και σήμερα πολλοί αγνοούν ότι ένας έμπειρος ορθοπαιδικός μπορεί να πραγματοποιήσει αυτή την επέμβαση γρήγορα και με ασφάλεια, υπό περιοχική αναισθησία (δεν απαιτείται γενική αναισθησία) ακόμη και σε πολύ ηλικιωμένους ασθενείς (προσωπικά το μέχρι τώρα όριό μου είναι τα 96 έτη). Και σε αυτή την περίπτωση πετυχαίνουμε γρήγορη κινητοποίηση του ασθενή με σαφή βελτίωση του προσδόκιμου επιβίωσης.
Τα κατάγματα που αφορούν την περιοχή του ισχίου θα πρέπει να θεραπεύονται άμεσα,ει δυνατόν μέσα σε 24 ώρες, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος σοβαρότερων επιπλοκών.
Οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδυλικής στήλης
Συνήθως τα οστεοπορωτικά κατάγματα αφορούν περισσότερο τον γυναικείο πληθυσμό. Περίπου 1 στις 2 γυναίκες και 1 στους 4 άνδρες θα υποστούν το λιγότερο ένα οστεοπορωτικό κάταγμα κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Περισσότερο ευάλωτο σε κατάγματα είναι το άνω μέρος της σπονδυλικής στήλης. Συνήθως όταν κάποιος έχει υποστεί το πρώτο κάταγμα τότε είναι σχεδόν βέβαιο πως θα ακολουθήσουν κι άλλα. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα κατάγματα αυτά είναι συμπιεστικού τύπου. Συμπιέζεται δηλαδή, ο σπόνδυλος και σπάει, αφού η οστική μάζα έχει μειωθεί δραματικά λόγω της οστεοπόρωσης.
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα της σπονδυλικής στήλης χωρίζονται σε δύο κατηγορίες :
- αυτά που επιφέρουν σφηνοειδή παραμόρφωση
- αυτά που επιφέρουν αμφίκοιλη παραμόρφωση
Τι προκαλούν τα οστεοπορωτικά κατάγματα σε ηλικιωμένους;
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα προκαλούν έντονο πόνο και παραμόρφωση. Ο πόνος είναι πιθανό να βελτιωθεί ως ένα βαθμό με τη χορήγηση αναλγητικών αλλά σε καμία περίπτωση δεν υποχωρεί πλήρως. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η καθημερινότητα του ασθενούς. Ενώ η παραμόρφωση σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να είναι ιδιαίτερα εμφανής και να προκαλέσει ή να αυξήσει την κύφωση της σπονδυλικής στήλης. Γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε προβληματική βάδιση, μυϊκή αδυναμία, φλεβική θρόμβωση κ.α.
Πώς μπορούν να διαγνωστούν τα οστεοπορωτικά κατάγματα;
Η διάγνωση γίνεται μέσω απεικονιστικού ελέγχου. Είτε με απλή ακτινογραφία είτε με αξονική τομογραφία. Στην περίπτωση που υπάρχει αμφιβολία για το αν ένα κάταγμα είναι πρόσφατο ή όχι τότε ο ασθενής υποβάλλεται και σε μαγνητική τομογραφία και συγκεκριμένα σε ακολουθία STIR προκειμένου να διευκρινιστεί η ακριβής “ηλικία” του κατάγματος.
Πώς αντιμετωπίζονται τα οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδυλικής στήλης;
Ο τρόπος αντιμετώπισης εξαρτάται από τη σοβαρότητα του κατάγματος. Σε ορισμένες ήπιες περιπτώσεις είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί με τη χορήγηση αναλγητικών και με τοποθέτηση ειδικής ζώνης οσφύος, εφόσον δεν παρατηρείται σημαντική παραμόρφωση και δεν δυσχεραίνεται η κινητικότητα του ασθενούς. Σε αυτές τις περιπτώσεις διενεργείται επανέλεγχος ανά τακτά χρονικά διαστήματα και εάν η κατάσταση είναι σταθερή και ο πόνος ανεκτός,δεν προχωρούμε σε περαιτέρω επεμβατικές μεθόδους.
Εάν όμως το κάταγμα είναι σοβαρό τότε πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα με χειρουργική επέμβαση. Ελάχιστοι βέβαια γνωρίζουν ότι ένα οστεοπορωτικό κάταγμα σώματος σπονδύλου σε ηλικιωμένο μια κατάσταση εξαιρετικά επώδυνη και επικίνδυνη για την υγεία του ασθενούς ακόμη και για τη ζωή του, μπορεί σήμερα να αντιμετωπιστεί εύκολα, γρήγορα και με άμεση κινητοποίηση του ασθενούς χάρη στην τεχνική της κυφοπλαστικής που διεξάγεται ακόμη και με τοπική αναισθησία ή απλή ολιγόλεπτη μέθη. Αυτό έφερε πραγματική επανάσταση και ανέτρεψε τα δυσοίωνα μέχρι τότε δεδομένα. Παρόλο που γίνεται στη χώρα μας, από εξειδικευμένους χειρουργούς σπονδυλικής στήλης, πολύς κόσμος δεν το γνωρίζει και ταλαιπωρείται άδικα.
Οστεοπορωτικά κατάγματα: Τι είναι η κυφοπλαστική;
Η κυφοπλαστική είναι μια ελάχιστα επεμβατική, διαδερμική διαδικασία η οποία πραγματοποιείται για να αντιμετωπιστούν τα οστεοπορωτικά κατάγματα των σπονδύλων. Είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα αποτελεσματική και απολύτως ασφαλής εφόσον διενεργείται από εξειδικευμένο χειρουργό σπονδυλικής στήλης. Για να είναι σίγουρη η επιτυχία της κυφοπλαστικής πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο εντός 5 με 8 εβδομάδων από τη δημιουργία του κατάγματος.
Αρχικά ασθενής υποβάλλεται σε περιοχική αναισθησία. Στη συνέχεια ο χειρουργός πραγματοποιεί δύο μικρές οπές και εισάγει μία ειδική βελόνη στην περιοχή που εντοπίζεται το κάταγμα. Μέσω αυτής της βελόνης εισάγεται ένα “μπαλονάκι”, το οποίο φουσκώνεται και βοηθάει τον σπόνδυλο που έχει υποστεί καθίζηση να ανακτήσει το αρχικό του σχήμα. Έπειτα το “μπαλονάκι” αφαιρείται και εγχύεται ορθοπαιδικό τσιμέντο προκειμένου να σταθεροποιηθεί ο σπόνδυλος. Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 30 λεπτά και δεν απαιτείται η παραμονή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Η κυφοπλαστική παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα, με σημαντικότερα τα παρακάτω:
- δεν δημιουργούνται τομές
- ο πόνος εξαλείφεται άμεσα
- η επέμβαση έχει μικρή διάρκεια
- δεν απαιτείται γενική αναισθησία
- ο ασθενής επιστρέφει σχεδόν αμέσως στις καθημερινές του δραστηριότητες
- ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος επιπλοκών σε σχέση με άλλες επεμβατικές μεθόδους
Οστεοπορωτικά κατάγματα : Μετεγχειρητική πορεία
Η πλειοψηφία των ασθενών με οστεοπορωτικά κατάγματα ανακουφίζονται αμέσως μετά από την κυφοπλαστική από τον οξύ, επίμονο πόνο που τους ταλαιπωρούσε. Μόνο ένα μικρό ποσοστό συνεχίζει να αισθάνεται πόνο μετά την επέμβαση, ο οποίος το αργότερο σε μία εβδομάδα υποχωρεί εντελώς. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός όσον αφορά τις δραστηριότητες των ασθενών αρκεί να είναι προσεκτικοί. Το μόνο που συνιστάται είναι η αποφυγή της άρσης βαρών τουλάχιστον για ένα μήνα. Μετά την επέμβαση συνήθως γίνεται ρύθμιση της αγωγής κατά της οστεοπόρωσης για πρόληψη νέων καταγμάτων. Χάρη στην κυφοπλαστική το επίπεδο και η ποιότητα ζωής των ασθενών βελτιώνεται θεαματικά.